Πολλές φορές τα άτομα που ακολουθούν μία υποθερμιδική δίαιτα παρατηρούν σταθεροποίηση του σωματικού βάρους και αδυναμία απώλειας βάρους. Τι φταίει στην πραγματικότητα; Γιατί δεν μπορούν να χάσουν βάρος και να φθάσουν στο επιθυμητό τους σωματικό βάρος;
Είναι γεγονός πως κατά την απώλεια βάρους ο ανθρώπινος οργανισμός «τείνει» να αντιστέκεται λόγω υποθερμιδικής δίαιτας για αρκετό καιρό. Ο οργανισμός προσαρμόζεται και συνηθίζει στην κατάσταση που ονομάζεται ομοιόσταση. Η διαδικασία αυτή συχνά καθυστερεί την απώλεια βάρους και ως εκ τούτο τα αποτελέσματά της.
Ωστόσο, τις περισσότερες φορές που συμβαίνει αυτό, οφείλεται σε μικρά λάθη που γίνονται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής.
Βασικοί λόγοι για τους οποίους ένα άτομο δεν μπορεί να χάσει σωματικό βάρος είναι οι εξής:
1) Η προσκόλληση στο πρόγραμμα διατροφής.
Πολλές φορές τα άτομα που προσπαθούν να χάσουν βάρος τροποποιούν τον τρόπο ζωής τους και ακολουθούν τις βασικές αρχές μιας ισορροπημένης δίαιτας. Όμως, ένα συχνό λάθος είναι ότι τα άτομα δεν προσέχουν τις ποσότητες. Οι ποσότητες σε ένα πλάνο διατροφής είναι σημαντικές στην προσπάθεια απώλειας βάρους, καθώς αυτές ορίζουν και τις θερμίδες που θα προσλάβουμε στο σύνολο της ημέρας. Οι μερίδες δεν είναι ίδιες για όλους και ούτε μπορούν να υπολογιστούν με το μάτι. Καλό είναι, λοιπόν, οι διαιτώμενοι να ζυγίζουν τα τρόφιμα, τουλάχιστον για τον πρώτο καιρό, έτσι ώστε να εκπαιδευτούν στην κατάλληλη μερίδα για αυτούς.
2) Το τσιμπολόγημα.
Αρκετοί διαιτώμενοι τσιμπολογάνε ενδιάμεσα από τα γεύματά τους, είτε λίγους ξηρούς καρπούς είτε κάποιο φρούτο. Κι όμως, λίγοι ξηροί καρποί ή 1-2 φρούτα αρκούν για να μειωθεί ο ρυθμός απώλειας σωματικού βάρους. Όπως προαναφέρθηκε, σημασία έχει το σύνολο των προσλαμβανόμενων θερμίδων μέσα στην ημέρα.
3) Η υψηλή κατανάλωση ροφημάτων με θερμίδες.
Μια συνήθεια των ανθρώπων είναι να πίνουν αρκετά υγρά ροφήματα, όπως καφέ με ζάχαρη και γάλα, χυμούς, αναψυκτικά, τσάι με αρκετό μέλι ή διάφορα smoothiesμε φρούτα, γάλα, μέλι ή/και ταχίνι. Μερικά από τα ροφήματα αυτά είναι όντως υγιεινά, αλλά προσδίδουν ταυτόχρονα αρκετές θερμίδες. Επίσης, τα υγρά ροφήματα δεν προκαλούν κορεσμό σε τέτοιο βαθμό όσο τα στερεά τρόφιμα.
4) Η αδυναμία προσκόλλησης στο πρόγραμμα διατροφής το Σαββατοκύριακο.
Μερικά άτομα ακολουθούν κατά γράμμα το πρόγραμμα διατροφής τους τις καθημερινές, ενώ το Σαββατοκύριακο ξεφεύγουν. Είναι αλήθεια πως τα Σαββατοκύριακα οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο και συνηθίζουν να παραγγέλνουν ή να βγαίνουν έξω για φαγητό ή να συγκεντρώνονται σε οικογενειακά ή φιλικά τραπέζια, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ελέγξουν τις ποσότητες που καταναλώνουν και να χάνουν κατά κάποιο τρόπο τον έλεγχο. Μια ακόμη συνήθεια, επίσης, είναι και η κατανάλωση αλκοόλ, το οποίο προσδίδει «κενές» θερμίδες, δηλαδή θερμίδες χωρίς κάποιο άλλο θρεπτικό συστατικό.
5) Η σωματική δραστηριότητα.
Στην προσπάθεια απώλειας βάρους σημαντικό κρίνεται και η ενίσχυση της σωματικής δραστηριότητας. Ο καθιστικός τρόπος ζωής καθυστερεί την διαδικασία απώλειας βάρους. Γι’ αυτό λοιπόν το άτομο θα πρέπει να εντάξει την άσκηση στην καθημερινότητά του, ξεκινώντας για παράδειγμα γυμναστήριο, κάποιο άθλημα ή/και το περπάτημα. Σημαντικό ακόμα κρίνεται και η αύξηση των ημερήσιων βημάτων του. Επίσης, σημαντικές είναι και οι ασκήσεις ενδυνάμωσης έτσι ώστε να μην μειωθεί η μυϊκή μάζα και κατ’ επέκταση και ο μεταβολισμός. Η συμβολή ενός ειδικού γυμναστή στο σχεδιασμό ενός βιώσιμου πλάνου ασκήσεων, σύμφωνα με τις ανάγκες και δυνατότητες του κάθε ατόμου, θα ήταν σημαντική.
6) Οι μειωμένες ώρες ύπνου.
Τόσο οι αρκετές ώρες (7-9 ώρες στους ενήλικες) ύπνου όσο και η ποιότητα του ύπνου είναι απαραίτητοι παράγοντες που συμβάλλουν στην προσπάθεια απώλειας σωματικού βάρους. Ο μακροχρόνια ανεπαρκής ή κακός ποιοτικά ύπνος έχει συσχετιστεί αρνητικά με τον μεταβολισμό, τη παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο και τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Επίσης, η έλλειψη ύπνου οδηγεί σε μείωση του μεταβολισμού, αύξηση της όρεξης και μεγαλύτερη κατανάλωση φαγητού (περισσότερες ώρες ξύπνιοι), επηρεάζει αρνητικά την διάθεση και αυξάνει το στρες με αποτέλεσμα τα άτομα να αναζητούν το φαγητό για περισσότερη ευχαρίστηση.
Πηγές:
Hall, K. D. & Kahan, S. Maintenance of Lost Weight and Long-Term Management of Obesity. Med. Clin. North Am.102, 183–197 (2018).